Maaşlarda Yapılacak Kesinti Belli Oldu
Bireysel emeklilikte otomatik katılımı öngören sistemin yeni yılda devreye girmesiyle birlikte gözler bu yılın ilk maaşlarına çevrildi.
Bireysel emeklilikte otomatik katılımı öngören sistemin devreye girmesiyle birlikte işverenlerin çalışanlarını otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Hazine Müsteşarlığı`nca uygun görülen bir şirketin sunacağı emeklilik planına dahil etmesi ve sisteme otomatik olarak her ay belli bir para yatırılması kararlaştırılmıştı.
Yeni yılın ilk maaşından sonra herkes aynı soruyu soruyor. Peki kesinti yapıldı mı?
1972 ve üstü doğumlu çalışanların dahil olduğu sistemde 45 yaş altı çalışanlara zorunlu Bireysel emeklilik geldi.
İlk etapta bin ve üzeri çalışanı olan özel sektörün 1 Ocak 2017`de geçtiği, memurlar (genel ve özel bütçeli idareler) ve 250-1000 çalışanı bulunan özel sektörün 1 Nisan 2017`de sisteme geçeceği açıklandı.
100 ile 249 çalışanı olan özel sektör ise 1 Temmuz 2017`de, mahalli idareler ve KİT`ler ise 1 Ocak 2018`den itibaren sisteme dahil edilecek. Özel sektörde faaliyet gösteren, 10-49 çalışanı olanlar, işverenler aracılığıyla 1 Temmuz 2018`den itibaren, 5-9 çalışanı olanlar da 1 Ocak 2019`dan itibaren sisteme girebilecek.
Maaş kesintisi ne kadar olacak?
Prime esas kazancın yüzde 3`ü kadar kesinti bireysel emeklilik sistemine gidecek. Bu oranı iki katına kadar artırmak, yüzde 1`e kadar azaltmak veya katkı payına maktu limit getirmek konularında Bakanlar Kurulu karar verecek. En düşük kesinti 53 lira, en yüksek 340 lira olacak.
Aylık prime esas kazanç 2 bin liraysa, maaştan aylık 60 lira kesilecek. 3 bin 500 liraysa, aylık 105 lira kesinti yapılacak. 5 bin liraysa, her ay 150 lira kesilecek.
Çalışan, belirlenenden daha yüksek bir oranda ödeme yapmak isterse bunu işverene bildirebilecek, katkı payı ödemeye azami 3 ay ara vermeyi talep etme hakkında da sahip olacak.
Sistemden çıkma hakkı var mı?
Sisteme giren çalışanlar için iki ay içinde cayma hakkı getirilmesi kararlaştırılıyor. Çalışanlar sistemden çıkarken hem kesilen parayı hem de varsa getirisini 10 gün içinde geri alabilecek.Cayma talebi, çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilecek. Cayma bildiriminin ulaşmasını takiben 10 iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleriyle birlikte çalışana iade edilecek. Cayma hakkı bir başkasına veya işverene ise devredilemiyor.
Devlet sisteme katılan herkese aylık katkı payının yüzde 25`i destekte bulunacak. Cayma hakkını kullanmayanlara ise bir defaya mahsus olmak üzere 1000 lira destek verilecek.En az 10 yıl sistemde kalıp birikimlerini maaş olarak almak isteyenler olabilme ihtimalini de düşünen devlet toplam birikimin yüzde 5`i kadar bir katkı daha verecek. İlk üç yıl içinde sistemden ayrılana devlet katkısı yok. Devlet katkısı hak ediş oranı 3-6 yıl için yüzde 15, 6-10 yıl için yüzde 35, 10 yılını dolduranlar için yüzde 60, sistemde en az 10 yıl bulunan ve 56 yaşını tamamlayan çalışanlar için yüzde 100 olacak.
Zaten bireysel emekliliğim var diyenler dikkat
Hali hazırda bireysel emeklilği olanlar da otomatik olarak sisteme girecek. İsteyen iki sistemi de bir arada devam ettirebilir. Ya da 2 ay sonra zorunlu sistemde cayma hakkı kullanılarak mevcut sistemle devam edilebilir. Mevcut sistemi iptal edip yeni sisteme geçilirse, geçmişe yönelik haklar iptal olacak ve yeni sözleşmedeki haklar geçerli sayılacak.
İş değişikliği yapılırsa, yeni işyeri de otomatik katılım kapsamında ise çalışanın daha önce kazandığı birikim, emeklilik süresi gibi haklar yeni emeklilik planına aktarılacak. Yeni işyeri otomatik katılım kapsamında değilse, çalışan isterse önceki işyerindeki sözleşme kapsamında ödemeleri kişinin kendisi yapabilecek.
İşverenin yükümlülüklerine ve yürürlüğe konulan düzenlemelere uyulmazsa ve kanun ihlali yapılırsa her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı`nca 100 TL idari para cezası uygulanacak.
Ayrıca BES`e otomatik katılımda, işveren, katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorunda kalacak.
Hülya Ayazoğlu
