Et Fiyatları ve Ödemiş Et Entegre Tesisi

Merkez Bankası, Temmuz ayına ilişkin açıkladığı fiyat gelişmeleri raporunda, kırmızı et fiyatlarındaki yükseliş eğiliminin sürdüğünü, Türkiye Gıda Dernekleri Federasyonu ise; ete bir yılda yapılan zam oranının yaklaşık %30 olduğunu, fiyat artışının halen devam ettiğini belirtiyor. Et ve Süt Kurumu 550 ton ve 3.200 ton olmak üzere iki ithalat ihalesi gerçekleştirdi. Bakanlık da fiyat artışını durdurmak için yeni bir ithalat hamlesi yapmaya hazırlanıyor. Şu anda ülkemizdeki et fiyatları AB ülkelerindekinin iki katı.

Yani, kırmızı ette sorun var.

Süt ve kırmızı et olarak temel kaynağımız büyükbaş hayvanlardan temin ediliyor. Ülkemizde koyun ve keçiden sonra en fazla yetiştirilen besi hayvanı olan sığır (inek, öküz, dana, manda) sayısı 16 milyona yaklaşmaktadır. Türkiye genelindeki büyükbaş hayvan sayısının %1’i Ödemiş’te yetiştirilmektedir.

Anadolu`nun birçok köyünde, evlerde ailenin geçimine katkı sağlayan bir iki sığır bulunur. Eskiden köylerimizde neredeyse her evde 3-5 büyükbaş hayvan bulunurken, şimdi 30-40 hatta 50 hayvanı barındıran damlarımız azımsanmayacak kadar çok.

Ödemiş, yetiştirdiği et hayvanlarını işleyemiyor. İşlenen kadarı ise pazarlama için yeterli olmuyor.

Hayvancılık gibi son derece önemli bir kaynağa ve potansiyele sahip olan Ödemiş, et ithalatının gündeme geldiği bugünlerde önemli bir şansa sahip.

Et kesimi günümüzde klasik mezbahalardan et entegre tesislerine yöneldi. Et Entegre Tesisleri, bir kapısından inek, dana, koyun sokup, öteki kapısından karkas et, salam, sucuk çıkaran büyük boyutlu teknolojik mezbahalardır.

Özel sektörün Et Entegre Tesisi kurmasının yanısıra, belediye kanunundaki mezbaha maddesi uyarınca belediyeler de et entegre tesisleri kurabilir. Bu tür tesisler belediyeye para kazandıracak yatırımlar değildir, yöre ekonomisine katkı sağlayacak bir işleve sahiptir. Tıpkı; yol, kaldırım, park ve kilit taş döşemesinden kâr beklenmemesi gibi.

Küçük Menderes Havzası’na hizmet vermek üzere 250 büyükbaş, 400 küçükbaş hayvan kesim kapasitesine sahip Ödemiş Et Entegre Tesisinin temeli 2013 yılında atıldı, 2014 yılı Ağustos ayında tamamlandı. İçinde 681 metrekare kesim alanı, 390 metrekare padok, 155 metrekare sucuk, salam, sosis gibi ısıl işlem ürünlerinin imalat alanı ve sakatat gibi yan ürünler için 275 metrekarelik işleme ve depolama alanı yer alıyor. 2 bin 214 metreküp soğuk hava deposu da tesisin önemli bir parçası. 3 milyon 549 bin liralık ihale bedelinin %70’i (2.484.000 lira) İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce karşılandı. Hizmete açılması gereken tesis, Büyükşehir yasasına bağlı olarak İzmir Büyükşehir Belediyesi sorumluluk alanına giriyor.

Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla yapılan Et Entegre Tesisi için İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi, geçtiğimiz Mart ayında Toptancı Hali ve Et Entegre tesisinin Ödemiş Belediyesi tarafından işletileceğine ilişkin protokolün iptaline karar verdi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi tesisleri devralmak istedi. Bunun üzerine Ödemiş Belediyesi, protokolün iptali kararının yürütmesinin durdurulması için konuyu yargıya taşıdı. Devir teslim yapılmayıp, tutanak tutuldu. Ödemiş Belediye Başkanı’ndan "istiyorlarsa polis zoruyla gelip alsınlar, teslim olup, ilçenin harcanan 4 milyon 650 bin lirasından vazgeçip onlara bu tesisleri peşkeş çekmem” açıklamaları yapıldı.

Ödemiş Et Entegre Tesisi bir yıldır devir konusunun sonuçlanıp, işletmeye açılmayı bekliyor. Et ve Süt Kurumu’nun gerçekleştirdiği ithalat ihaleleri yerine bir yıl boyunca Ödemiş’te kesim yapılabilseydi ne olurdu?

Bir büyükbaş hayvandan yağsız kesimle 250-300 kg et çıkıyor. Ödemiş Et Entegre Tesisinde günde 200 kesim hesabıyla, Ödemiş’ten frigorifik araçlarla ayda 1.500 ton karkas et sevk edilebilirdi. Yani, 550 tonluk et ithalatı yapmaya gerek kalmazdı.

Öte yandan, Anadolu kültürü ve Türk mutfağının öz değeri olan koyun ve keçi eti kırmızı et üretiminde dışa bağımlılığı azalacak önemli bir seçenek… İzmir Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği, piyasaya ithalat müdahalesi yerine iç kaynaklardan küçükbaş hayvan eti ikamesinin daha doğru olacağını belirtiyor. Ödemiş Et Entegre Tesisi 400 küçükbaş hayvan kesim kapasitesine sahip.

Türkiye’de et durumu bu iken, Et Entegre Tesisi Ödemiş’in mi, İzmir’in mi diye konuyu mahkemelerde süründürmenin, protokolün iptali için hukuk mücadelesinin anlamı var mı? Kim işletirse işletsin, sonuçta orası büyük kâr elde edilecek bir tesis değil. Tamamen yöre ekonomisine belediye katkısı…

Temennimiz; Ödemiş Et Entegre Tesisinin bir an önce işletmeye açılmasıdır.